مُحمّدِ اَمین

پیامبر اعظم (ص) به نص قرآن، پیامبر رحمت و پیام آور صلح و صفا بود. در برابر خشونت دیگران از قهر و خشونت بهره نگرفت. اما عده ای ناجوانمردانه پیامبر صلح و رحمت را به خشونت متهم کرده اند. این مقاله ضمن توصیف مفهوم خشونت و محورهای اتهام خشونت به پیامبر اعظم (ص)، بی اساسی این اتهامات را تبیین نموده و نشان داده شده که جعل احکام جزائی و کیفری در اسلام برای جلوگیری از نابهنجاریهاست و احکام دفاعی اسلام که با اهداف دفاع از جان، مال و تجاوز بیگانگان تشریع شده، رهیافت مهم عقل و شرع است و حتی دستور به قتل بعضی از دشمنان سرسخت یهودی نیز در مقام دفاع بوده است، بنابراین هیچ کدام از محورهای اتهام خشونت به پیامبر اعظم (ص) از مصادیق خشونت محسوب نمی گردد.

پیامبر اعظم (ص) طی 23 سال بعثت نورانی خود از همه ظرفیتها برای دعوت به دینداری و نفی شرک استفاده نمود. در این میان دو اصل تفکیک ناپذیر مبدأ و معاد، از خدا بودن و به سوی او بازگشتن، همواره در رأس دعوت آن حضرت قرار داشت. رسول خدا (ص) هرگز بر سر این دو اصل مداهنه و تسامح نکردند و با قاطعیت بر آن پافشاری می نمودند. این نوشتار نگاهی گذرا بر این تلاش ارزشمند دارد.

زیارت نبی اعظم (ص) در منابع اسلامی چه حکم و جایگاهی دارد؟ هدف اصلی نگارش این مقاله پاسخ علمی به پرسش بالاست. پس از تحقیق و بررسی منابع فریقین می توان نتیجه گرفت: مستحبات زیارت پیامبر (ص) که با ادله قطعی ثابت است، اختصاص به شیعیان ندارد و از اجماعیات اسلامی بلکه از ضروریات دین محسوب می شود و فتوای بعضی منحرفان به پیروی از ابن تیمیه مبنی بر حرمت شدّ رحال به قصد زیارت قبر پیامبر (ص) فاقد وجاهت علمی است. زیارت پیامبر (ص) موهبتی است که مسلمانان در پرتو اجتماع در اطراف این کانون نور می توانند به وحدت برسند.

آنچه در ذیل می خوانید، سخنرانی استاد فرزانه حضرت آیت الله محمدهادی معرفت(ره) می باشد که در نشست علمی «روش شناسی تفسیری پیامبر اعظم (ص)» در مدرسه عالی امام خمینی(ره) در آذرماه85 ایراد گردیده است. 

بسیاری از مفسران اهل سنت در ذیل آیه اول سوره انشراح، «الم نشرح لک صدرک»، روایات مختلفی را در تفسیر آیه بیان نموده و توهم نموده اند که مراد از شرح صدر همان شکافتن شکم پیامبر (ص) است. آنان این عمل شکافتن شکم و قلب پیامبر (ص) را حداقل در پنج مورد استدلال نموده اند.

در روایات اهل سنت تعارض شدیدی در مورد این عمل جراحی دیده می شود تعارض از حیث زمان و مکان، تعارض از حیث اینکه چه کسی یا کسانی این عمل جراحی را انجام داده اند و این که چه چیزی از شکم و قلب پیامبر (ص) بیرون آوردند و چه چیزی را داخل قلبش گذاشته اند. همچنین تعارض این روایات با روایات مهر نبوت و آیات و نیز دهها اشکال دیگر.

با توجه به شواهد فراوان قرآنی، روایی و تاریخی، این روایات پایه و اساس ندارد و طبق گفته برخی دانشمندان فریقین؛ جعلی و از اسرائیلیات است. و لذا از این روایات جز تمسخر گرفتن شخصیت پیامبر و توهین رسالت، چیزی عاید نمی شود.

یازده آیه از قرآن ذکر شده که همگی مربوط به نبی مکرم اسلام (ص) است. این آیات دارای عناوینی هستند که برخی به ظاهر آنها تمسک جسته و شبهاتی را مطرح نموده اند؛ مانند غفران و مغفرت الهی در آیه اول و دوم سوره فتح؛ که توهم شده غفران وقتی تعلق می گیرد که گناهی صادر شده باشد. یا عناوین ذنب، توبه، نسیان، عفو، خوف و خشیت و حرمت که مورد استشهاد ظاهربینانه قرار گرفته در این نوشتار بررسی و نقد شده است.

این مقاله به بررسی صحت تاریخی محمد و منابع موجود جهت تاریخ‌نگاری زندگی او می‌پردازد.

به گفته دانشنامه بریتانیکا «او [(محمد)] تنها مؤسس دینی جهانی است که زندگانی‌اش روشن و کامل در معرض تاریخ قرار گرفته و راجع به او گزارش‌های فراونی در متون تاریخی آمده است. اگر چه مثل سایر شخصیت‌های تاریخی پیش از دنیای مدرن، تمامی جزئیات زندگی اش روشن نیست.»^[۱]

به گفته محقق ویم راون، تلاش‌های مستشرقین برای تمیز بخش‌های تاریخی و غیرتاریخی گزارش‌های تاریخی درباره محمد چندان موفقیت‌آمیز نبوده است.^[۲] یکی از دلایل عمده این امر نداشتن منابع کافی و ابهامات پیرامون دوران جاهلیت عربستان است.^[۳] به‌گفته هارولد موتزکی «هم‌اکنون مطالعه زندگی محمد ... در وضعیت دشواری گیر کرده است. از یک طرف، نه می‌توان زندگی‌نامه‌ای درباره او نوشت بدون اینکه به استفاده غیرمنتقدانه از منابع متهم نشد، و از طرف دیگر وقتی منتقدانه به منابع نگاه میکنیم، دیگر امکان نوشتن زندگی نامه وجود ندارد.»^[۴]